استان زنجان در شمال غربی ایران با وسعت برابر ۲۲۱۶۴ کیلومتر مربع قرار گرفته و43/1 درصد کل کشور را شامل می‌شود. این استان دارای آب‌وهوای معتدل تا کوهستانی بوده و ۸۸۳۰۰۰ هکتار زمین های قابل کشت دارد. بنابراین استان زنجان به عنوان قطب کشاورزی در کشور حائز اهمیت است. انواع محصولات زراعی، باغی و جالیزی در این استان کشت می شوند از جمله غلاتی مانند گندم و جو، یونجه، ذرت، اسپرس، برنج، شبدر حبوباتی مانند لوبیا و عدس، کلم سفید، انگور، بادام، گردو، فندق، سیب، انجیر، انار و محصولات گلخانه ای مانند کلهای شاخه بریده. استان زنجان در تولید محصول زیتون مقام اول کشور را در اختیار دارد. برای خرید غلات مانند گندم و جو، یونجه، ذرت، اسپرس، برنج، شبدر و خرید حبوبات مانند لوبیا و عدس، کلم و… می توانید به سایت ما مراجعه کنید.
در استان زنجان بیش از ۱۲۰ نوع گونه گیاهی دارویی وجود دارد. گونه های گیاهی همچون آویشن، گل محمدی، زعفران، گل گاوزبان، بومادران، پنیرک، ختمی، ریواس، شنگ، بابونه، پونه کوهی، شاهی آبی یا (بولاق اوتی)، چای کوهی، غازایاقی،گزنه سگ، مرزه کوهی در این استان می روید. بابونه، شنگ، تره کوهی، غازیاغی، یونجه، کاسنی، خاکشیر، موسیر، آویشن، کنگر،نعناع کوهی، پونه، کاکوتی، شنگ، مرزه کوهی و بولاغ اوتی و گون، ازجمله گیاهان خودرو در تمام مناطق مختلف استان زنجان است.
گیاه ختمی دارویی (Althaea officinalis L)
ختمی دارویی گیاهی است گیاهی علفی و چند ساله متعلق به خانواده پنیرکیان یا Malvaceae ، به ارتفاع آن 80 تا 120 سانتی متر، دارای ریزوم و ریشه منشعب تیره رنگ، برگهای تخم مرغی شکل یا چند قسمتی با آرایش متناوب حاوی کرک های فراوان بر سطح بالایی برگ می باشد. گل ها به رنگ های صورتی کم رنگ، سفید یا ارغوانی و گل آذین سنبله مانند می باشد. میوه شیزوکارپ چندفندقه ای است.
بخش های مختلف گیاه ختمی دارویی از گلها و برگها و به ویژه ریشه ها حاوی مواد موثره می باشد. از جمله پلی ساکاریدهای اسیدی، آرابینان ها، گلوکان ها و گالاکتورورامنان ها، موسیلاژ، پکتین، فلاوونوییدهایی مانند کامفرول و کوئرستین، تانن ها و اسیدهای فنولیک، سیتواسترول و بسیاری از ترکیبات دیگر. گیاه ختمی دارویی از دیرباز در درمان بیماری های مختلف مانند گلودرد، سرماخوردگی، التهابات کلیه و دستگاه گوارش دارای کاربرد بوده و طبق پژوهش های نوین نیز اثرات ضدمیکروبی در مقابل برخی باکتری ها و نیز اثرات ضدالتهابی و ضدویروسی آن تایید شده است.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه ختمی
گیاه ختمی بومی اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا بوده و در هوای گرم و آفتاب کامل و مرطوب به خوبی رشد می کند. این گیاه در انواع خاکها از خنثی، کمی اسیدی تا کمی قلیایی حتی کمی شور رویش داشته در خاکهای سبک و حاوی هوموس با pH حدود ۶ تا ۷ و نیم رشد مناسبی دارد. اقدامات پیش از کاشت شامل تسطیح و هموار سازی زمین و افزودن کودهای پوسیده حیوانی یا شیمیایی می باشد.
تکثیر از طریق کاشت مستقیم در بهار و آبیاری پس از کاشت یا کاشت غیرمستقیم بذر در خزانه هوای آزاد و انتقال نشاها به زمین اصلی در پاییز با عمق کاشت ۲ سانتی متر و فاصله کاشت ۶۰ سانتی متر و فاصله بوته ۵۰ سانتی متر میباشد. در سطوح کشت پایین می توان از تکثیر رویشی و تقسیم بوته در فصل پاییز جهت تکثیر گیاه استفاده کرد. اقدامات داشت شامل وجین علفهای هرز بطور مکانیکی یا توسط علف کش های مناسب، افزودن کود دامی پوسیده در فصل پاییز و یا کودهای شیمیایی حاوی نیتروژن پتاسیم و فسفر جهت افزایش عملکرد، می باشد.
از مهمترین بیماریهای تهدید کننده گیاه ختمی دارویی می‌توان بیماریهای قارچی بوته میری و زنگ ختمی را نام برد که با اقداماتی مانند ضدعفونی بذرها قبل از کاشت با بنومیل یا سولفات مس و یا استفاده از قارچ کش هایی مانند تیلت می توان آنها را کنترل کرد. زمان برداشت گل ها، برگ ها و ریشه ها از هم متفاوت است. گلدهی از تیر ماه تا اواخر شهریور انجام می شود. اندام هوایی در اوایل تابستان زمان گلدهی گیاه، برگها در طول تابستان، برداشت ریشه ها پاییز سال دوم کاشت یا اوایل بهار، برداشت میوه ها پس از رسیدن حداقل هفتاد درصد میوه ها و جمع آوری بذرها در سال دوم رشد انجام می شود. باید باتوجه نوع اندام برداشت شده بلافاصله نسبت به خشک، تمیز کردن و بسته بندی محصولات اقدام نمود. برای خرید بذر و محصولات ختمی دارویی میتوانید به سایت گلانه مراجعه کنید.
گیاه کنگر وحشی (Gundelia tuornefortii)
کنگر وحشی گیاهی علفی و چندساله از خانواده کاسنیان یا Asteraceae، به ارتفاع ۱۰ تا ۵۰ سانتی‌متر می باشد. برگها پهن و چرمی شکل، با بریدگی های عمیق و خاردار و گل آذین کپه ای و مجتمع حاوی گلهای لوله ای کوچک صورتی، سفید یا سبز و میوه از نوع فندقه است. کنگر وحشی دارای ترکیبات شیمیایی مانند میریستیک اسید، کینیک اسید، کافئیک اسید، لوریک اسید و بتاتورمرون میباشد. این گیاه خوراکی بوده و از نظر درمانی دارای اثرات ضدباکتریایی و ضدسرطانی است. این گیاه در کنترل دیابت و رفع ناراحتی‌های معده نقش دارند.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه کنگر وحشی
کنگر وحشی در بیشتر مناطق به خصوص مناطق کوهستانی به صورت خودرو رشد می کند. این گیاه در مقابل نوسانات دما مقاوم است و در هر خاکی رشد می‌کند. در خاک سبک شنی و متوسط لومی با pH کمی اسیدی، خنثی و کمی قلیایی به خوبی زهکشی شده رشد بهتری دارد. کنگر وحشی عمدتا از طریق بذر و گاه تقسیم اندام زیرزمینی تکثیر می شود. کاشت مستقیم بذر در فصل پاییز در عمق حدود ۲ سانتی‌متر با فاصله ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر سپس آبیاری زمین است. مقدار بذر مورد نیاز در هرهکتار ۱۵ تا ۳۰ کیلوگرم است.
دمای ۲۵ درجه برای رشد گیاه مناسب است. نیاز به آبیاری پایین بوده و جهت رشد به آفتاب کامل نیاز دارد. حدود 3 تا 6 ماه پس از کاشت، گیاه قابل برداشت است. گیاه کنگر در بهار گلدهی داشته و زمان برداشت تا اواخر خرداد ماه قابل انجام است. زمان زرد شدن برگها می‌توان بذور را جمع آوری کرد. در صورت برداشت اندام رویشی برداشت ساقه سبز باید انجام گردد. برای خرید بذر و محصولات کنگر وحشی میتوانید به سایت پرمون طب ایرانیان مراجعه کنید.
گیاه زیتون (Olea europaea)
زیتون درخت و درختچه‌ای است متعلق به خانواده زیتون یا Oleaceae ، برگها کوچک و ساده یا مرکب شانه‌ای، متقابل یا متناوب، گل ها خوشه ای و زردرنگ و میوه شفت هسته‌دار میباشد. میوه گیاه زیتون عمدتا حاوی روغن های غیراشباع اولئیک اسید، پالمیتیک اسید، لیتولئیک اسید و ویتامین های A و E میباشد. زیتون دارای خواص آنتی‌اکسیدانی بوده، ملین و کاهش دهنده کلسترول میباشد موجب تسکین سوختگی شده و در حفظ سلامت پوست و مو در صنایع آرایشی بهداشتی کاربرد دارد.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه زیتون
زیتون در مناطق با زمستان معتدل و تابستان گرم مانند مدیترانه، خاورمیانه و استرالیا و در ایران عمدتا در منجیل و روبار و طارم زنجان رویش دارد. هرچند در اغلب استان ها این گیاه کشت می‌شود. زیتون مقاوم به خشکی بوده و حساس به سرما میباشد. خاک مناسب جهت کاشت زیتون خاک سبک شنی-رسی با pH حدود ۷ تا ۸ میباشد. تکثیر زیتون با قلمه یا خوابانیدن انجام می‌شود. کاشت نهال های جوان زیتون در فصل بهار و می‌تواند با طرح کاشت مربع ۵×۵ یا ۷×۷ درون چاله‌های از قبل آبیاری شده انجام می‌شود.
از نظر مراقبت، کوددهی از اواخر زمستان با ازت، پتاسیم، منیزیوم، بور و فسفر و انواع آبیاری قطره‌ای، بارانی، نشتی و کرتی یا کشت دیم را می‌توان نام برد. هرس موجب باردهی سریعتر می‌شود. از بیماریهای رایج زیتون برخی آفت‌های قارچی و نیز حمله حشراتی مانند کرم سفید ریشه، مگس زیتون، شپشک سیاه و پسیل زیتون میباشد که با مبارزه شیمیایی و بیولوژیک قابل کنترل است. برای خرید زیتون و محصولات آن میتوانید به سایت ما مراجعه کنید.
گیاه علف چشمه (Nasturtium officinale)
علف چشمه یا آب‌تَره گیاهی است علفی و پایا از تیره شب‌بوها یاBrassicaceae، به ارتفاع ۱۰ تا ۶۰ سانتی‌متر، ساقه‌های خزنده گوشتی، برگها کوچک، سبز تیره متناوب، گل‌آذین خوشه و گلها کوچک سفید، میوه خورجین حاوی دانه های قهوه‌ای رنگ مدور میباشد. ترکیبات شیمیایی شناخته شده در گیاه علف چشمه شامل آلکالویید، فلاوونویید، ساپونین، پروتئین، گلیکوزید، تانن، ترپنوییدها، کاروتنویید، ترکیبات گوگرد دار گلیکوزینولات، ایزوتیوسیانات، روغن های فرار، میریستیسین، آلفا ترپینولن و لیمونن، فولیک اسید، انواع ویتامین A, E, C, K و عناصری مانند ید، آهن، پتاسیم و کلسیم میباشد. گیاه علف چشمه دارای اثرات ضدعفونی کننده، آنتی اکسیدان، ضدالتهاب، ضدسرطان، کنترل دیابت، بهبود سرفه و سرماخوردگی، حفاظت قلب و کبد، رفع آسم، بیماریهای مفصلی، افزایش شیر و تقویت سیستم ایمنی میباشد.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه علف چشمه
علف چشمه یا آب‌تره به صورت وحشی در بسیاری از نقاط آسیا و اروپا می‌روید. این گیاه معمولاً در کنار جوی‌ها و باتلاق‌ها رویش دارد. خاک مناسب کاشت علف چشمه با بافت سبک، متوسط و سنگین، غنی از هوموس با زهکشی پایین، مرطوب و pH حدود 2/7 میباشد. تکثیر گیاه نیز از طریق کاشتن دانه یا قطعات ساقه ریشه‌دار انجام می‌گیرد. برای کاشت گیاه باید گودالهایی با سه متر پهنا با عمق نیم متر با آب جاری تعبیه شود. تکثیر از طریق کاشتن قطعات ریشه‌دار در مرداد با کاشتن چند قطعه ریشه دار در خاک با عنق کم در فواصل حدود ۱۰ سانتی‌متر از یکدیگر انجام می‌گردد. از مراقبتهای داشت کنترل گودال ها جهت اطمینان از مرطوب بودن آنها، تامین نور متوسط، وجین علفهای هرز و کنترل رشد عدسک آبی میباشد. جهت برداشت از اواخر اردیبهشت تا اوایل پاییز، بوته حدود ۲۰ سانتی متری با ریشه از خاک خارج و اندام هوایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاه اندام هوایی از ۱۰ سانتی متری قطع و برداشت می‌گردد. برای خرید علف چشمه و محصولات آن میتوانید به سایت پرمون طب ایرانیان مراجعه کنید.
