گلانه

گیاهان دارویی بوشهر

مقالات کشاورزی

۱۳ مرداد ۱۴۰۲ 1218 بازدید
گلانه
گیاهان دارویی بوشهر - گلانه

گیاهان دارویی بوشهر

اسـتان بوشـهر در جنوب ایران واقع‌ شـده و با ۵/٢٣١۶٧ کیلومتر مربع‌ وسـعت‌ حدود ۴/١ درصـد از مسـاحت‌ کل‌ کشـور را به‌ خود اختصـاص داده و از این‌ لحاظ هفدهمین‌ اسـتان کشـور محسـوب می‌ گردد. اسـتان بوشـهر با ۵/٢٣١۶٧ کیلومتر مربع‌ وسـعت‌ حدود ۴/١ درصـد از مسـاحت‌ کل‌ کشـور را به‌ خود اختصـاص داده و از این‌ لحاظ هفدهمین‌ اسـتان کشـور محسـوب می‌ گردد. کشـاورزی‌ اسـتان از نظر نوع محصـولات تولیدی‌ و روش های‌ تولید به‌ دو بخش‌ محصـولات زراعی‌ و محصـولات درختی‌ تقســیم‌ می‌ شــوند. مهم‌ ترین‌ محصــولات زراعی‌ را گندم، جو آبی‌ و دیم‌، تنباکو، پیاز، کنجد، ســبزی‌، صــیفی‌ و گیاهان علوفه‌ ای‌ تشــکیل‌ می‌ دهد. برای خرید کنجد و خرید گندم و خرید خرما به صورت مستقیم از استان بوشهر می توانید به سایت ما مراجعه کنید. اســتان بوشــهر دارای‌ ظرفیت‌های‌ مناســبی‌ در حوزه گیاهان دارویی‌ اســت‌ . تا کنون حدود ۶٠٠ گونه‌ گیاهی‌ در اسـتان بوشـهر شـناسـایی‌ شـده اسـت‌ که‌ بیش‌ از ٣٧٠ گونه‌ آن مصـرف دارویی‌ دارد و در این‌ زمینه‌ سـطح‌ کشـت‌ این‌ گیاهان از جمله‌ سـیاه دانه‌، آلوئه‌ ورا، در سـطح‌ اسـتان رو به‌ افزایش‌ می‌ باشـد. همچنین‌ در مطالعه‌ ای‌ جهت‌ بررسـی‌ گیاهان دارویی‌ جمع‌ آوری‌ پرمصـرف اسـتان ، بیشـترین‌ فراوانی‌ در خانواده کاسـنی‌ (Asteraceae) با ١٠ گونـه‌ و ســـپس‌ خـانواده نعنـائیـان (Lamiaceae) بـا ٨ گونـه‌ و بزرگترین‌ جنس‌ نیز جنس‌ ســـدر (Ziziphus) بـا ۶ گونـه‌ گزارش شد.

آنچه در این مقاله می خوانید

آلوئه‌ ورا Aloe vera

آلوئه‌ورا با نام علمی‌ (Aloe vera) یا صـبر زرد از خانواده لاله‌ (Liliaceae)، گیاهی‌ چند سـاله‌ دارای‌ برگهای‌ گوشـتی‌ با ارتفاع حدود ۶٠ سـانتی‌متر با ظاهر بوته‌ای‌ انبوه و برگهای‌ نیزهای‌ شـکل‌ اسـت‌. گل‌ آذین‌ خوشـه‌ای‌ با گل‌های‌ متراکم‌ می‌ باشد. آلوئه‌ ورا حاوی‌ مشـتقات هیدروکسـی‌ آنتراسـن‌ و آلوئه‌ رزین‌ A ، B و C اسـت‌. از ژل موجود در برگها و لانکس‌ زرد رنگ‌ این‌ گیاه هستند که‌ جهت‌ تولید فرآورده های‌ گیاهی‌ به‌ منظور ترمیم‌ آسیب‌های‌ پوستی‌ ناشی‌ از زخم‌ ها و خشکی‌ پوست‌ و سـوختگی‌ ها کاربرد دارد. همچنین‌، از ژل آلوئه‌ورا در صـنایع‌ غذایی‌ اسـتفاده می‌شـود. لاتکس‌ این‌ گیاه نیز برای‌ تولید داروهای‌ ملین‌ به‌کار می‌رود. همچنین‌ اثرات ضـدمیکروبی‌، ضـدآلرژی‌، ضـدسـرطانی‌، ضـدویروسـی‌، ضـدقارچی‌ وکاهش‌ دهنده قندخون آن نیز مطالعه‌ شده است‌.

نکات مربوط به‌ نیازهای‌ اکولوژیکی‌، کاشت‌ و نگهداری‌ گیاه آلوئه‌ ورا

آلوئه‌ورا گیاهی‌ است‌ بومی‌ مناطق‌ گرم و خشک‌ و متحمل‌ به‌ گرما و خشکی‌. حداکثر تا ۵٠ درجه‌ سانتی‌گراد قادر به‌ حیات بوده ولی‌ بهترین‌ دما جهت‌ رشد گیاه حدود ٣٠ درجه‌ سانتی‌ گراد می‌باشد. این‌ گیاه در سرما از بین‌ می‌رود، در هوای‌ مرطوب نیز به‌ خوبی‌ رشد می‌کند و نیاز به‌ آبیاری‌ کمتری‌ دارد. گیاه آلوئه‌ورا به‌ نور نیاز دارد ولی‌ نباید نور شـدید باشـد. زیرا موجب‌ قهوه ای‌ شـدن و توقف‌ رشـد و فعالیت‌ گیاه می‌شـود. خاک مورد نیاز رشد این‌ گیاه آلوئه‌ورا باید کاملا زهکش‌ شده باشد و خاک شنی‌-لومی‌ برای‌ کاشت‌ این‌ گیاه مناسب‌ است‌. pH مناسـب‌ برای‌ کشـت‌ این‌ گیاه حدود ۵/۶ بوده و بهتر اسـت‌ کمی‌ اسـیدی‌ باشـد. مناطق‌ اصـلی‌ کشـت‌ فضـای‌ باز و مزرعه‌ در اسـتان های‌ جنوبی‌ ایران مانند بوشـهر و هرمزگان می‌ باشـد. در اسـتانهای‌ دیگر به‌ دلیل‌ سـرد بودن هوا در زمسـتان فقط‌ به‌ صورت گلخانه‌ ای‌ کشت‌ می‌ شود. کاشـت‌ گیاه آلوئه‌ورا به‌ روش های‌ مختلف‌ امکانپذیر اســت‌. معمولا تکثیر گیاه از طریق‌ بذر، قلمه‌، پیوند و کشــت‌ مجدد پاجوشـهای‌ گیاه انجام می‌ شـود. یکی‌ از بهترین‌ روشـها از نظر اقتصـادی‌ و نیز عملکرد برای‌ کاشـت‌، کشـت‌ به‌ وسـیله‌ی‌ پاجوشها می‌باشــد. جداســازی‌ پاجوش ها در اواخر تابســتان و اوایل‌ پائیز انجام و پس‌ از ریشــه‌ دار شــدن درگلخانه‌ طی‌ حدود شـش‌ ماه در بهار به‌ مزرعه‌ اصـلی‌ انتقال می‌ یابد. مناسـب‌ترین‌ فاصـله‌ی‌ کاشـت‌ ۶٠ تا ٩٠ سـانتیمتر می‌باشـد. برای‌ هر هکتار حدوداً بیست‌ هزار پاجوش نیاز است‌.

در کشـت‌ با بذر در فصـل‌ بهار بذر گیاه آلوئه‌ ورا را در گلخانه‌ درعمق‌ یک‌ سـانتی‌ متری‌ خاک کشـت‌ و به‌ خاک سـبک‌ با زهکشــی‌ مناســب‌ منتقل‌ می‌ کنند ولی‌ در این‌ روش ســرعت‌ تولید پایین‌ و گیاهان یکنواختی‌ تولید نمیشــود. آلوئه‌ ورا از طریق‌ برگ و در سطح‌ گلدانی‌ و قراردادن آن در مخلوط خاک و ماسه‌ و شن‌ نیز قابل‌ تکثیر می‌ باشد. از نظر داشــت‌، گیاه آلوئه‌ورا نیاز چندانی‌ به‌ آبیاری‌ ندارد و مطلوب ترین‌ روش آبیاری‌ ســیســتم‌ فاروی‌ کم‌ عمق‌ با ایجاد پشـته‌ های‌ خاک در فواصـل‌ معین‌ و کاشـت‌ گیاه بر این‌ پشـته‌ ها اسـت‌. در کشـت‌ های‌ گلخانه‌ ای‌ سـسـیتم‌ آبیاری‌ قطره ای‌ و بارانی‌ مناســب‌ اســت‌ و هر هفته‌ یا ده روز یک‌ بار آبیاری‌ شــود. عدم دقت‌ در آبیاری‌ منظم‌ موجب‌ کاهش‌ ژل و کیفیت‌ محصـول و قهوه ای‌ شـدن آن می‌ شـود. قبل‌ از کشـت‌ در سـال اول باید کودهای‌ فسـفر، نیتروژن، پتاس وکودهای‌ حیوانی‌ پوسـیده به‌ زمین‌ اضـافه‌ شـود. برگهای‌ آلوئه‌ ورا را در فصـل‌ پائیز سـال اول به‌ طور کف‌ بر برداشـت‌ و ژل و شـیرابه‌ آن بلافاصـله‌ اسـتخراج می‌ شـود. هر چهار سـال یکبار امکان برداشـت‌ برگ و هر مرتبه‌ سـه‌ برگ وجود دارد. از جمله‌ بیماری‌ هـایی‌ کـه‌ گیـاه آلوئـه‌ ورا را می‌ توانـد آلوده کنـد می‌ توان بـه‌ زردشـــدن بخش‌ هـای‌ پـائینی‌ گیـاه بـدلیـل‌ آبیـاری‌ زیـاد، حملـه‌ حشـرات مکنده مانند شـته‌، کنه‌ تارعنکبوتی‌، شـپشـک‌ آرد آلود، بیماری‌ زنگ‌، کپک‌ سـیاه، پوسـیدگی‌ باکتریایی‌ در پایه‌ برگها و پوسـیدگی‌ طوقه‌ اشـاره کرد که‌ با اقداماتی‌ نظیر اصـلاح نوبت‌ آبیاری‌، اسـتفاده از سـموم، کنه‌کش‌ و قارچ کش‌هایی‌ مانند مانکوزب می‌توان با این‌ آفت‌ ها مبارزه کرد. برای‌ خرید آلوئه‌ ورا و محصولات آن می‌توانید به‌ سایت‌ گلانه مراجعه‌ کنید.

استبرق (Calotropis_procera)

گیاه اسـتبرق با نام های‌ محلی‌ خرک و غلبلب‌ با فرم رویشـی‌ درخت‌ یا درختچه‌ از تیره اسـتبرقیان (Asclepiadacea) می‌ باشـد. این‌ گیاه تا ارتفاع ۵ متر هم‌ می‌رسـد. شـاخه‌ های‌ آن منشـعب‌، برگها بزرگ، بیضـی‌ شـکل‌، دمبرگها کوتاه، دارای‌ کرک های‌ سـفید، جام گل‌ سـفید و با سـطح‌ داخلی‌ ارغوانی‌؛ میوه برگه‌ و دانه‌ ها پهن‌ که‌ دارای‌ یک‌ دسـته‌ تارهای‌ ابریشـمی‌ می‌ باشند. ریشه‌های‌ این‌ گیاه بسیار عمیق‌ هستند.

اسـتبرق علاوه بر اینکه‌ یک‌ گیاه تثبیت‌ کننده خاک اسـت‌ از برگ، گل‌، ریشـه‌؛ پوسـت‌، شـیرابه‌ و شـیره و دانه‌ آن اسـتفاده درمانی‌ می‌ شـود. شـیره اسـتبرق حاوی‌ لاتکس‌ یا کائوچو، برگ ها و پوسـت‌ تنه‌ و ریشـه‌ حاوی‌ آلکالوئیدها، گلیکوزیدهای‌ کـاردنولیـد، فلاوونوئیـدهـا، تـانن‌ هـا و ترکیبـات دیگر می‌ بـاشـــد. از گـذشـــتـه‌ از آن برای‌ درمـان نیش‌ مـار و عقرب، جـذام، بیماری‌های‌ پوسـتی‌ مانند زگیل‌ و درمان برخی‌ بیماری‌ های‌ گوارشـی‌ اسـتفاده می‌ شـده اسـت‌. همچنین‌، از الیاف سـلولزی‌ این‌ گیاه در نسـاجی‌ اسـتفاده شـده و در مطالعات اخیر از نظر تولید پانسـمان و پارچه‌ های‌ بهداشـتی‌ مورد توجه‌ قرار گرفته‌ است‌.

نکات مربوط به‌ نیازهای‌ اکولوژیکی‌، کاشت‌ و نگهداری‌ گیاه استبرق

گیاه اسـتبرق در مناطق‌ بیابانی‌، گرمسـیری‌ و نیمه‌ گرمسـیری‌ و گرم و مرطوب آفریقا، جنوب ایران، شـرق افغانسـتان، پاکسـتان و تمام مناطق‌ بیابانی‌ غرب هند انتشـار دارد. در ایران مانند خوزسـتان، بوشـهر، هرمزگان، کرمان و سـواحل‌ جنوبی‌ دریای‌ عمان از خوزسـتان تا مکران بلوچسـتان سـیسـتان و بلوچسـتان رویش‌ طبیعی‌ دارد. نیازهای‌ اکولوژیکی‌ این‌ گیاه پایین‌ اسـت‌ و رویش‌ طبیعی‌ بر خاک های‌ های‌ شـنی‌ ساحلی‌ دارد. مقاوم به‌ اقلیم‌ گرم و خشک‌، خشکی‌ و شوری‌ بوده و در جلوگیری‌ از فرسایش‌ خاک و تثبیت‌ شن‌ های‌ روان کاربرد دارد.

از نظر کاشـت‌ گیاه اسـتبرق توسـط‌ بذر، پاجوش و قلمه‌ قابل‌ تکثیر می‌ باشـد. هرچند این‌ گیاه بذر زیادی‌ تولید می‌کند ولی‌ به‌ دلیل‌ اشـکال در اسـتقرار اولیه‌ پراکنش‌ طبیعی‌ کمی‌ دارد. بذرها فاقد خواب اولیه‌ هسـتند و در دمای‌ ٣٠ درجه‌ بیشـترین‌ جوانه‌ زنی‌ را دارد. عمق‌ مناسب‌ کاشت‌ بذر حدود ۴ سانتی‌ متر است‌. زمان نشا کاری‌ در اسفند ماه انجام می‌ شود. با توجه‌ به‌ مقاوم بودن اسـتبرق به‌ شـرایط‌ خشـک‌، از نظر داشـت‌ نیاز آبی‌ زیادی‌ نداشـته‌ و نیاز به‌ کوددهی‌ خاصـی‌ نیز ندارد. همانطور که‌ گفته‌ شـد همه‌ بخش‌ های‌ این‌ گیاه شـامل‌ برگها، پوسـت‌ تنه‌، الیاف بذرها، ریشـه‌ ها و شـیرابه‌ یا لاتکس‌ درون گیاه قابل‌ برداشـت‌ و اسـتفاده در صـنایع‌ مختلف‌ دارویی‌ و مصارف سوختی‌ و سلولزی‌ می‌ باشد. برای‌ خرید بذر و محصولات استبرق می‌توانید به‌ سایت‌ ما مراجعه‌ کنید.


بیشتر بخوانید: گیاهان دارویی مازندران


کرچک‌ (Ricinus communis L.)

گیاه کَرچَک‌ از خانواده فرفیون یا Euphorbiaceae گیاهی‌ اســت‌ یک‌ تا چند ســاله‌ به‌ ارتفاع یک‌ تا چهار متر، برگهای‌ ارقام زراعی‌ کَرچَک‌ دارای‌ رنگ‌ ســبز تیره ولی‌ ارقام زینتی‌ دارای‌ رنگ‌ قرمز هســتندبدون کُرک با ریشــه‌هایی‌ ضــخیم‌ و عمیق‌ گـل‌هـایش‌ در انتهـای‌ ســـاقـه‌ بصـــورت مجزا یعنی‌ گـل‌هـای‌ مـاده در بـالا و گـل‌هـای‌ نر در پـائین‌ ظـاهر می‌گردنـد. میوه کَرچَک‌ بشـکل‌ کپسـول سـه‌ خانه‌ ای‌ پوشـیده از خارهای‌ نرم و دانه‌های‌ آن نخودی‌ روشـن‌ تا تیره لوبیایی‌ و دارای‌ خطوط تیره و حاوی‌ روغن‌ است‌. در موقع‌ رسیدگی‌ با ٣ شکاف باز می‌شوند و دانه‌ها به‌ خارج پراکنده می‌گردند

عمده ترین‌ ترکیب‌ گیاه کرچک‌ اسـید چرب های‌ غیراشـباع اسـید ریسـینولیک‌ لینولنیک‌ اسـید، لینولئیک‌ اسـید، اسـید پالمتیک‌، اولئیک‌ اسـید، اسـتئاریک‌ اسـید، دی‌ هیدروکسـی‌ اسـتئاریک‌ اسـید و ایکوزانوئیک‌ اسـید موجود در روغن‌ بذر می‌ باشد. همچنین‌ حاوی‌ ترکیباتی‌ مانند ترپنوئیدها و توکوفرول نیز می‌ باشد. گیاهکَرچَک‌ مسـهل‌ بوده، در دفع‌ کرمهای‌ رودهای‌ موثر اسـت‌ و مطالعات خواص آنتی‌ هیسـتامینی‌ و ضـد التهابی‌ عصـاره پوسـت‌ ریشـه‌.، حشـره کشـی‌ و ضـدمیکروبی‌ عصـاره برگی‌ کرچک‌ را نشـان داده اند. در صـنایعی‌ مانند صـنایع‌ غذایی‌، صـنایع‌ تولیدی‌ مانند روغن‌ ترمز یا مواد براق کننده نیز کاربرد دارد. دانه‌ ها ســمی‌ بوده و مقدار ســمیت‌ دانه‌های‌ کرچک‌ خام به‌ درصد و ترکیب‌ پروتئینی‌ ریسین‌ آن بستگی‌ دارد.

نکات مربوط به‌ نیازهای‌ اکولوژیکی‌، کاشت‌ و نگهداری‌ گیاه گرچک‌

گیاه کرچک‌ بومی‌ مناطق‌ گرمسیر و نیمه‌ گرمسیری‌ آسیای‌ جنوبی‌ و مدیترانه‌ و شرق آفریقا و هندوستان است‌ و در ایران در اسـتانهای‌ خوزسـتان، بوشـهر، هرمزگان، یزد، بلوچسـتان، گیلان، مازندران و تهران مورد کشـت‌ قرار می‌گیرد . همچنین‌ به‌ عنوان گیاهی‌ زینتی‌ در فضای‌ سبز کاشته‌ می‌ شود. گیاهکَرچَک‌ نیاز به‌ دمای‌ حدود ٢۶ درجه‌ سانتیگراد و بالاتر و هوای‌ خشک‌ مانند فصل‌ تابستان دارد و به‌ سرما و شوری‌ خاک حساس است‌. خاک مورد نیاز جهت‌ کاشت‌ گیاهکَرچَک‌ خاکهای‌ متوسط‌ با بافت‌ لومی‌ های‌ با pH ۵ تا ۵.۶ می‌ باشد.

کاشت‌ این‌ گیاه معمولا در اواخر اسفند انجام می‌ شود. تکثیرکَرچَک‌ از طریق‌ بذر است‌ که‌ آن را در زمین‌ در امتداد خطوطی‌ معین‌، و در عمق‌ کم‌ خاک می‌ کارند فواصل‌ ردیف‌ها را حدود ۶٠ سانتیمتر در نظر می‌گیرندکَرچَک‌. نیاز به‌ وجین‌ و سله‌ شکنی‌ دارد. نیاز آبی‌ گیاه می‌ تواند متفاوت باشد به‌ طوری‌ که‌ در برخی‌ ارقام یک‌ ساله‌ نیاز به‌ آبیاری‌ کافی‌ و ارقام پابلند نیاز به‌ رطوبت‌ کمتری‌ دارند. گیاهکَرچَک‌ در کل‌ به‌ هشتمرحله‌ آبیاری‌ نیاز دارد. کودهای‌ مورد نیاز شامل‌ کودهای‌ نیتروژن، بصورک سرک در سه‌ نوبت‌، فسفر هنگام شخم‌ و پتاسیم‌ می‌ باشد. کودپاشی‌ به‌ صورت نواری‌ می‌ تواند به‌ نفوذ بیشتر ریشه‌ در خاک کمک‌ کند.

برداشت‌ بذرها به‌ طور دستی‌ و هنگامی‌ است‌ که‌ میوهها کاملا خشک‌ شده باشند. تاخیر در این‌ کار موجب‌ ریزش بذور خواهد شد. پس‌ از برداشت‌ کپسولها را خشک‌ کرده و پوست‌ کنی‌ می‌ کنند. برای‌ خرید بذر، روغن‌ و محصولات کرچک‌ می‌توانید به‌ سایت‌ پرمون طب‌ ایرانیان مراجعه‌ کنید.

گیاه مورد (Myrtus communis)

گیاه مورد درختچه‌ای‌ است‌ همیشه‌ سبز از خانواده موردیان یا Myrtaceae به‌ ارتفاع بین‌ یک‌ تا پنج‌ متر، شاخه‌ ها متراکم‌، برگها بدون دمبرگ همیشه‌ سبز، پایا، متقابل‌، ساده، نوکتیزو نیزه ای‌ شکل‌، گل‌ آذین‌ خوشه‌ ای‌ با گلها ی‌ سفید رنگ‌ و نرماده می‌ باشد. میوه سته‌ ای‌، کروی‌ به‌ رنگ‌ آبی‌ مایل‌ به‌ سیاه دارای‌ دانه‌ های‌ متعدد است‌. این‌ گیـاه حاوی‌ ترکیباتی‌ مانند تانن‌ ها، ترکیبات فلانوئیدی‌ مانند کوئرســـتین‌، میریســـتین‌، اســـید کاتچین‌، آســـیل‌ فلوروگلوســینولها، اســانس‌ هایی‌ مانند دپانتین‌ســینئول، آلفا پینن‌ و میرتِنول، مواد رزینی‌، اســیدهای‌ چرب لینولئیک‌، اولئیک‌ و پالمیتیک‌ اسید، قندها و اسیدهای‌ مالیک‌ و سیتریک‌ می‌ باشد. اثرات درمانی‌ متعدد گیاه مورد از جمله‌ در درمان عفونت‌ های‌ دسـتگاه تنفسـی‌، ضـداسـهال، درمان اسـپاسـم‌های‌ عضـلانی‌ و به‌ صـورت موضـعی‌ ضـدعفونی‌ کننده زخم‌ ها، تقویت‌ کننده رشـد مو و درمان آفت‌ دهان به‌ دلیل‌ خواص ضـدمیکروبی‌ و ضـد قارچی‌ آن گزارش شده است‌.

نکات مربوط به‌ نیازهای‌ اکولوژیکی‌، کاشت‌ و نگهداری‌ گیاه مورد

این‌ گیاه سـازگار با گرما بومی‌ اروپا و شـمال آفریقا بوده در مناطق‌ گرمسـیری‌ ایران و نواحی‌ مدیترانه‌ای‌ یافت‌ می‌ شـود. در ایران در مناطقی‌ مانند بندرعباس، بلوچسـتان فارس، خراسـان و یزد، گیلان، لرسـتان، وکرمان رویش‌ دارد. رویش‌ این‌ گیاه در اقلیم‌ نیمه‌ خشک‌ مرطوب بطور طبیعی‌ انجام می‌ شود. برای‌ این‌ گیاه خاک های‌ شنی‌، لومی‌ و ماسه‌ ای‌ کاملا زهکشی‌ شده مناسب‌ است‌. زمان کاشـت‌ گیاه مورد فصــل‌ بهار می‌ باشــد. این‌ گیاه از طریق‌ بذر و قلمه‌ تکثیر می‌شــود، بذر قبل‌ از کاشــت‌ نیاز به‌ سـرمادهی‌ داشـته‌ و در خاک حاصـلخیز زهکشـی‌ شـده به‌ عمق‌ یک‌ سـانتی‌ متر کاشـته‌ می‌ شـود. جوانه‌ زنی‌ بذرها طی‌ دو تا سـه‌ هفته‌ در دمای‌ ٢٢ تا ٣٠ درجه‌ سـانتی‌ گراد انجام می‌ شـود و سـپس‌ در اواخر فصـل‌ بهار یا تابسـتان به‌ زمین‌ اصـلی‌ انتقال می‌ یابد. جهت‌ کاشت‌ فاصله‌ بوته‌ ها را ٧٠ تا ١٢٠ سانتی‌ متر در نظر می‌ گیرند.

در مرحله‌ داشـت‌ باید توجه‌ داشـت‌ که‌ این‌ گیاه به‌ آبیاری‌ متوسـطی‌ نیاز دارد و هفته‌ ای‌ دو تا سـه‌ بار آبیاری‌ مناسب‌ است‌. تا قبل‌ از اســتقرار کامل‌ گیاه در خاک نیاز به‌ کوددهی‌ پایین‌ بوده ولی‌ در مراحل‌ بعدی‌ رشــد از ســال دوم باید کوددهی‌ بطور سـالیانه‌ انجام شـود. از آفاتی‌ که‌ ممکن‌ اسـت‌ گیاه مورد را آلوده کند می‌ توان به‌ حمله‌ حشـراتی‌ مانند شـته‌، مگس‌ سـفید، شـپشـک‌ آردآلود و کنه‌های‌ عنکبوتی‌ و نیز ایجاد کپک‌ دودی‌ روی‌ برگ ها اشـاره کرد. اندام های‌ قابل‌ برداشـت‌ و مورد استفاده برگ و میوه می‌ باشد و در صورت انجام مناسب‌ آن تا سالها گیاه قابل‌ رشد و برداشت‌ است‌.

گیاه کنار (Ziziphus spina-christi)

کنار درختی‌ اسـت‌ از خانواده عنابیان (Rhamnaceae) درختچه‌ ای‌ اسـت‌ که‌ سـاقه‌ های‌ آن کرک دار و دارای‌ خار و تیغ‌ اسـت‌. برگهایش‌ بیضـی‌ شـکل‌ یا گرد و کامل‌ اسـت‌. سـطح‌ پائینی‌ برگها را کرکهای‌ سـفید رنگ‌ پوشـانده و میوه خوراکی‌ آن گرد و کوچک‌ است‌. این‌ گیاه به‌ دلیل‌ دارا بودن ترکیبات شـیمیایی‌ مانند آلکالوئیدها، فلاوونوئیدها، سـاپونین‌، گلیکوزیدها و اسـانس‌ در صـنایع‌ دارویی‌ خوراکی‌ و قراورده های‌ آن و نیز در کنار محصـولات مربوط به‌ تولید عسـل‌ با طعم‌ کنار تبدیل‌ به‌ گیاهی‌ مناسـب‌ از نظر اقتصادی‌ و اکولوژیکی‌ در مناطق‌ گرم از جمله‌ جنوب ایران شده است‌

نکات مربوط به‌ نیازهای‌ اکولوژیکی‌، کاشت‌ و نگهداری‌ گیاه کنار

گونه‌ های‌ متعدد از جنس‌ Zizyphus در مناطق‌ مختلف‌ دنیا خصوصاً نواحی‌ گرمسیری‌ و همچنین‌ نواحی‌ مدیترانه‌ ای‌ و در ایران رشد می‌ کنند، مناطق‌ انتشار آن در اغلب‌ مناطق‌ خشک‌ و نیمه‌ خشک‌ جنوب و جنوب غرب ایران، عربستان ، فلسطین‌، جنوب پاکستان، هندوستان، افغانستان، لبنان و شرق آفریقا می‌ باشد. این‌ گیاه مقاوم به‌ خشـکی‌ و شـوری‌ بوده و برای‌ رشـد خاک های‌ با زهکش‌ مناسب‌ شنی‌ و لومی‌ با pH خاک خنثی‌ و کمی‌ قلیایی‌ را ترجیح‌ می‌ دهد. کنارگیاهی‌ گرما دوسـت‌ بوده و مطلوب ترین‌ دما برای‌ رشـد این‌ گیاه دمای‌ بین‌ ٢۵ تا ٣۵ درجه‌ ســانتی‌گراد می‌ باشــد و ســرما موجب‌ کاهش‌ رشــد درخت‌ می‌ گردد. ریشــه‌ های‌ عمیق‌ گیاه موجب‌ تحمل‌ بالای‌ گیاه به‌ تنش‌ آبی‌ خاک می‌ شود و همچنین‌ به‌ دلیل‌ تحمل‌ بادهای‌ شدید از کاشت‌ آن به‌ عنوان بادشکن‌ استفاده می‌ شود.

جنس‌ Ziziphus حدود ١٠٠ گونه‌ دارد و بجز کنار گونه‌ های‌ دیگر این‌ جنس‌ مانند عناب در مناطق‌ خشـک‌ ایران رویش‌ طبیعی‌ دارند. روشهای‌ تکثیر از طریق‌ بذر، قلمه‌ و انواع پیوند به‌ ویژه پیوند جوانه‌ انجام می‌ شود. برای‌ تکثیر توسـط‌ بذر ابتدا باید از ارقام مرغوب بذرهای‌ درشـت‌ را انتخاب کرد و تیماردهی‌ مناسـب‌ را انجام داد تا در مدت زمان کمتری‌ حدود یک‌ هفته‌ جوانه‌ زنی‌ انجام شـود. عواملی‌ مانند تیماردهی‌ بذور با جیبرلیک‌ اسـید، خیسـاندن، بالا بودن قوه نامیه‌ بذر با پایین‌ بردن دمای‌ شـرایط‌ نگهداری‌ بر جوانه‌ زنی‌ بذر موثر می‌ باشـند. حداکثر جوانه‌ زنی‌ بذور در دمای‌ ٣٠ درجه‌ سـانتیگراد و بهترین‌ فصـل‌ کشـت‌ بذور در مناطق‌ گرمسـیری‌ و نیمه‌ گرمسـیری‌ در فصـل‌ بهار تا اوایل‌ تابسـتان می‌ باشـد. در واقع‌ هدف از کاشـت‌ بذرها تهیه‌ پایه‌ برای‌ انجام عملیات پیوند می‌ باشـد. می‌ توانبذرها را مسـتقیماً در زمین‌ اصـلی‌ کاشـت‌ یا ابتدا در خزانه‌ روی‌ ردیف‌ هایی‌ با فواصـل‌۶٠ سـانتی‌ متر کشـت‌ کرد. پس‌ از ٣ تا ۴ ماه پایه‌ ها مناسـب‌ برای‌ انجام عملیات پیوند می‌ باشد.

.نهال بذری‌ یا نهال های‌ پیوندی‌ کنار را در فصل‌ بهار یا پائیز می‌ توان کشت‌ نمود. بستر کاشت‌ باید خاکی‌ با شخم‌ عمیق‌ و مخلوطی‌ از ماسه‌ و رس و مواد آلی‌ جهت‌ تولید نهال باشد. قبل‌ از کاشت‌ افزودن کود حیوانی‌ و سمپاشی‌ انجام و سپس‌ نهالها کاشته‌ و بلافاصله‌ آبیاری‌ می‌ گردند. آبیاری‌ هر ٢ یا ٣ روز برای‌ دو ماه اول بعد از کاشت‌ توصیه‌ می‌ گردد. پیوند متداولترین‌ روش تکثیر تجاری‌ کنار در اواخر تابستان می‌ باشد که‌ از پیوند جوانه‌ ،پیوند پوستی‌ بویژه T معکوس و پیوند وصله‌ ای‌ برای‌ اینکار استفاده می‌ شود. بهترین‌ زمان پیوند زدن موفقیت‌ آمیز در طول دوره رشد فعال در دمای‌ محیطی‌ ٣۵ درجه‌ گزارش شده است‌. مراحل‌ داشـت‌ شـامل‌ عملیات هرس در اواسـط‌ بهار جهت‌ تحریک‌ به‌ شـاخه‌ زایی‌، کوددهی‌ گیاه با کودهای‌ نیتروژنه‌، فسـفر و پتاسیم‌ به‌ ویژه افزودن کود حیوانی‌ بعد از هرس و قبل‌ از گلدهی‌، توجه‌ به‌ آبیاری‌ ماهی‌ یکبار و تامین‌ رطوبت‌ بیشتر در مرحله‌ تولید میوه در پاییز، کنترل علف‌ های‌ هرز با استفاده از علف‌ کش‌ های‌ مناسب‌ و شخم‌ بین‌ درختان پس‌ از عملیات هرس می‌ بـاشـــد. جهـت‌ کـاهش‌ ریزش میوه بـدلایـل‌ مختلف‌ نظیر کـاهش‌ رطوبـت‌ یـا تغییرات دمـا و بیمـاری‌ هـا می‌ توان از

ترکیبات حاوی‌ اکســین‌ اســتفاده کرد. از آفات و بیماری‌ های‌ کنار می‌ توان به‌ حمله‌ حشــراتی‌ مانند کرم برگخوار، مگس‌ سـفید، موریانه‌، شـپشـک‌ و نیز بیماری‌ سـفیدک پودری‌ اشـاره کرد که‌ برای‌ مبارزه با آنها اسـتفاده از سـمومی‌ مانند سـموم تماسـی‌ نفوذی‌ با حشـره کش‌ مونوکروتوفوس و دیازینون، قارچ کش‌ دینوکاپ و نیز تغذیه‌ و آبیاری‌ مناسـب‌ می‌ تواند کمک‌ کننده باشد. برداشـت‌ گیاه به‌ روش دســتی‌ زمانی‌ اســت‌ که‌ طول آن به‌ حدود یک‌ متر رســیده و در این‌ مرحله‌ میوه ها توانایی‌ تولید دانه‌ دارند و قابل‌ برداشــت‌ می‌ باشــنداز آنجا که‌ میوه ها با هم‌ نمی‌ رســند در یک‌ فصــل‌ برداشــت‌ معمولاً تا پنج‌ مرحله‌ برداشـت‌ میوه انجام می‌ شـود. میوه های‌ برداشـت‌ شـده را تا زمان عرضـه‌ به‌ بازار می‌ توان در دمای‌ معمولی‌ انبارداری‌ کرد . هرچه‌ گیاه بلندتر باشد توانایی‌ تولید میوه بیشتری‌ در یک‌ فصل‌ را داراست‌.

اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

باز کردن چت
1
سلام👋
مشاوران ما آنلاین و آماده پاسخگویی میباشند