اسـتان کرمانشـاه مسـاحت ۶۴٠ ٢۴ کیلومتر مربع، هفدهمین اسـتان ایران از نظر وسـعت بوده و ١/۵ درصـد مسـاحت کشـور را دربرمی‌گیرد، طبق آمار سـازمان جهاد کشـاورزی این اسـتان در زمینه تولید گندم رتبه چهارم کشـور، تولید نخود رتبه اول، عملکرد ذرت دانـه‌ای رتبـه اول، عملکرد چغنـدرقنـد رتبـه‌اول، عملکرد جو آبی رتبـه اول، جو دیم رتبـه دوم در بین اســتانهای غیر ســاحلی رتبه اول کشــور را دارد. برای خرید گندم ، خرید نخود ، خرید جو و خرید ذرت کرمانشاه می توانید به بخش آگهی های سایت ما مراجعه فرمایید. کرمانشــاه با دارا بودن ١١ اقلیم و دو برابر متوســط کشــوری بارندگی، ظرفیت‌های زیادی برای توسـعه بخش کشـاورزی دارد، ضـمن اینکه بیش از ٩٨ درصـد محصـولات زراعی در این اسـتان قابلیت کشـت دارند. در مجموع، تعداد ٢٠٨ گونه دارویی متعلق به ١٩٨ جنس و ٧٢ خانواده در اسـتان کرمانشـاه شناسایی گردید. پاغازه، کنگر، سـورانه، گنور، شـنگ، زو، ریواس، و غیره از جمله گیاهانی‌اند که در اسـتان کرمانشـاه رویش طبیعی دارند. عمده کشــت و خرید گیاهان دارویی در این اســتان شــامل گشــنیز، ســیاه دانه، زیره، گل محمدی، نعناع فلفلی، آویشــن و به‌لیمو می باشد.
گیاه گشنیز (Coriandrum sativum)
گشـنیز گیاهی اسـت یکسـاله و علفی از خانواده چتریان (Apiaceae) به ارتفاع ٣٠ تا ۶٠ سـانتی‌متر بوده و دارای دو نوع برگ که یکی در قاعده ساقه، دارای پهنک با لوبهای دندانه‌ای عمیق و دیگری، برگ در قسمت فوقانی ساقه دارای پهنک باریک و رشـته‌ای اسـت. گلهای آن سـفید رنگ و کوچک بوده و گل‌آذین آن به صـورت چتر مرکب می باشـد میوه گشـنیز از نوع فندقه،مرکب از دو مریکارپ و دارای ظاهری تقریباً کروی و معطر است ترکیبات شیمیایی این گیاه اسانس هایی شامل کاروون، آنتول، لینالول، لیمونن، ژراتیول، پینن، پورتئول، سینئول، کامفور و استات ژرانیول، رزین، آلکالوئیدها و فلاونوئیدها می‌باشد. میوه و بذر گشــنیز دارای خاصــیت دارویی بوده و به کاهش قند خون، فشــار خون و کلســترول کمک می کند. همچنین خواص ضدمیکروبی، بهبود دهنده عملکرد گوارش و اسپاسم، ضدنفخ و درد معده آن حائز اهمیت است.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه گشنیز
گشـنیز گیاهی اسـت آفتاب پسـند که در دمای ١٧ تا ٢٧ درجه سـانتی‌گراد در مناطقی با بهاهای خنک و تابسـتانهای گرم و خشـــک به خوبی رشـــد می کند. تا حدی قادر به تحمل ســـرما می باشـــد. خاکهای با بافت لومی ســـبک و به‌خوبی زهکشی‌شده با pH خاک برای کشنیزبین ٩/۴ تا ٢/٨ برای کشت این گیاه مناسب است. گشـنیز معمولاً به صـورت بهاره و پائیزه کشـت می شـود. برای کاشـت گشـنیز در بهار ابتدا در فصـل پاییز عملیات آماده سـازی خاک شـامل کوددهی با نیتروژن، فسـفر و پتاس و شـخم مناسـب سـی سـانتی متری انجام می شـود. کوددهی مجدد در فصـل بهار موجب افزایش عملکرد خواهد شـد. جهت کشـت پائیزه گشـنیز، زمین را پس از برداشـت محصـول تا اول پائیز شخم متوسطی زده و پس از تسطیح و کود پاشی زمین برای کاشت گیاه آماده می شود.
تکثیرگشـنیز مسـتقیماً از طریق انجام می شـود. زمان مناسـب کاشـت آن اوایل فروردین بوده و تا عمق ۶ سـانتی‌متر با فاصـله ١۵ تا ٢٠ سـانتی‌متر از طریق دسـتپاش یا با دسـتگاه خطی‌کار غلات عمل کاشـت انجام می شـود. میزان بذر لازم در هر هکتار ١۶ تا ٢٠ کیلوگرم اسـت. فواصـل بین ردیف‌ها تقریباً ٣٠ تا ٣۵ سـانتی‌متر در نظر گرفته‌می‌شـود. بذرهای گشـنیز برای جوانه‌زنی به رطوبت بالایی نیازدارند وبنابراین حتماً باید به‌طور مرتب آبیاری انجام شود. کشت گشنیز بصورت کرتی یا جوی پشـته انجام می‌گیرد. جوانه زنی بذرهای کاشـته شـده ٢ تا ٣ هفته پس از کاشـت انجام می شـود. میتوان بذرها را به‌صــورت دورهای کشــت کرد. طول دوره رشــد آن حدود چهار ماه بوده گلهای آن در اواخر بهار و میوهها در اواســط تابستان می‌رسند.
در ارتباط با نکات مرحله داشـت همان طور که اشــاره شــد در کشــت بهاره باید در کوددهی با کودهای دامی پوســیده و کودهای شـیمیایی در پاییز سـال قبل و شـخم زنی انجام شـود. گیاهان در طول رویش نیاز به چند مرحله آبیاری دارند که فواصـل آبیاری به تدریج پس از جوانه زنی بذور افزایش پیدا می کند. از دیگر عملیات داشـت میتوان به مبارزه با علف‌های هرز، آفات و بیماری‌ها مانند سـفیدک پودری، بوته‌میری گونه های Pythium، فوزاریوم، لکه برگی باکتریایی، کرم برنده و شـته‌ها اشـاره کرد. تراکم زیاد باعث افزایش خسـارت سـفیدک پودری می‌شـود. به منظور کاهش آسـیب سـفیدک پودری میتوان فواصل بین دفعات آبیاری را افزایش داد.
این گیاه تقریبا ۴ ماه پس از کاشـت آماده برداشـت می‌شـود. از آنجایی که رسـیدگی میوههای گشـنیز بطور همزمان انجام نمی شـود باید عملیات برداشـت طی دو مرحله انجام شـود. مرحله اول هنگامی اسـت که حدود چهل درصـد میوهها رسـیده باشــند. از ٢٠ ســانتی‌متری ســاقه‌های حامل بذر عملیات برداشــت و بوجاری انجام می شــود. پس از بوجاری اگر رطوبت دانه‌ها بیش از ١٢ درصد باند باید بذ در دمای ۴٠ درجه سانتی‌گراد خشک شوند. برای خرید انواع بذر و محصولات گشنیز می‌توانید به سایت پرمون طب ایرانیان مراجعه کنید.
گیاه ریواس (Rheum ribes L)
ریواس گیاهی اسـت علفی و چندسـاله از خانواده علف هفت بند (Polygonaceae) برگها چرمی شـکل و ریشـه ها ضـخیم بوده و گلهای سـبز رنگ در انتهای سـاقه اصـلی ایجاد می شـوند. میوه های قرمز رنگ و بالدار در اواسـط بهار می رسـند. دمبرگ گوشـتی ریواس قسـمت خوراکی این گیاه را تشـکیل می دهد. ترکیبات شـیمیایی آن شـامل ترکیبات فنولی مانند تـانن هـا، فلاوونوئیـدهـا (فلاون هـا، فلاونول هـا، ایزوفلاونوئیـدهـا و آنتوســـیـانیـدین هـا)، اســـیـدهـای فنولی، آنتراکینون، آنتروگلیکوزیدها و کلسیم بالا و ترکیبات دیگر می باشد. برگ های گیاه ریواس موجب کاهش قند خون شـده، خواص آنتی اکسـیدانی، ضـدسـرطانی و ضـدمیکروبی آن مطالعه شـده است.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه ریواس
ریواس گیاهی اسـت مقاوم در مقابل خشـکی و سـرما که در ایران، در مناطق کوهسـتانی و مناطق خشـک رویش طبیعی دارد ولی در مناطق گرمسـیری رشد مناسبی ندارد. در مناطق مرطوب این گیاه عملکرد بالاتری دارد گونه R.ribes بومی ایران اسـت که علاوه بر رشـد طبیعی در مناطق مناسـب کشـت نیز می گردد. خاکهای سـبک، با زهکشـی مناسـب با مواد آلی کافی و با پتاسیم بالا و pH کمی اسیدی برای رشد ریواس مناسب است. تکثیر این گیاه توسط دو روش غیر جنسی و جنسی با بذر می باشد. بذر ریواس به دو روش مستقیم و غیر مستقیم کشت می شـود. عمق کاشـت بذر یک تا دو سـانتی متر و فاصـله بوته ها ۶۵ تا ٧۵ سـانتی متر در نطر گرفته می شـود. گیاهان رشــد یافته از طریق کاشــت بذر ، بعد از حدود دوســال آماده برداشــت میشــوند. بنابراین، کشــت بذر بدلیل زمانبر بودن اسـتقرار گیاه توصـیه نمی شـود. همچنین نشـاهای حاصـل صـفات گیاهان مادری را کسـب نمی کنند.. یکی از راه های ازدیاد ریواس، کاشت قطعات بدست آمده از شکستن طوقه گیاه می باشد.
از مراقبتهـای زمـان داشــت ریواس می توان بـه خـاک دهی پـای بوتـه هـا در اواخر زمســـتـان و یـا اوایـل بهـار و جلوگیری از رسـیدن نور به دمبرگ، حذف سـاقه های گل دهنده جهت تحریک رشـد رویشـی ، عدم برداشـت محصـول در سـال اول، کود دهی در طی فصـل رشـد و عدم کاربرد کود تازه جهت جلوگیری از سـوختن دمبرگ ها اشـاره کرد. علف های هرز خاصـی این گیاه را تهدید نمی کند به جز برخی انواع چند سـاله که باید سـال قبل از کاشـت بطور مکانیکی از بین بروند. آفات و بیماریهای مهم ریواس شامل بیماریهای ویروسی انتقال یافته توسط ریزوم، کرم ریشه و زنگ ریواس می باشد.
فصـل برداشـت ریواس در بیشـتر مناطق ایران در بهار و فروردین ماه اسـت. برداشـت ریواس از سـال دوم کشـت با بزرگ شـدن پهنک برگ شـروع می شـود. برداشـت بطور دسـتی و از ناحیه یقه انجام می گردد. بدلیل تشـکیل بلورهای اسـید اگزالیک در برگ ها و دمبرگ بر اثر سـرما و نامطلوب بودن آن بهتر اسـت که از مصـرف ریواس سـرمازده خودداری گردد . بهتر اسـت برداشـت در چند نوبت انجام گردد و هر بار از هر گیاه چند سـاقه برداشـت شـود تا در سـال آینده رشـد مجدد داشته باشد. برای خرید انواع بذر و محصولات ریواس می‌توانید به سایت پرمون طب ایرانیان مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: گیاهان دارویی کرمان
گیاه شنگ (Tragopogon spp)
شـنگ گیاهی اسـت علفی دو یا چندسـاله از خانواده کاسـنی یا . Asteraceae ارتفاع ٢٠ تا ۶٠ سـانتی متر تا ١ متر، برگ ها خطی و باریک که بدون دمبرگ به سـاقه متصـل شـده اند گل آذین به صـورت کپه ای زبانه ای به رنگ زرد یا ارغوانی می باشد. میوه از نوع فندقه و دارای کرک های بلند به نام پاپوس می باشد. پیکره گیاه حاوی لوله های شیرابه دار است. ترکیبات شناسایی شده در این گیاه شامل فلاوونوئیدها، ساپونین ها، ترپن ها، هیدروایزوکومارین و استرول ها می باشد. ریشـه ها، برگ ها و گلهای این گیاه بصـورت تازه و خشـک علاوه بر مصـارف خوراکی دارای خواص دارویی ضـدالتهابی و آنتی اکسیدانی بوده و در درمان زخم ها، بیماری های تنفسی و پوست کاربرد دارد
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه شنگ
شـنگ به‌طور خودرو در اوایل بهار در مناطق کوهسـتانی از جمله اسـتانهای کرمانشـاه اردبیل، قزوین، زنجان کرمانشـاه، ایلام، لرسـتان، کردسـتان ، همدان و چهارمحال و بختیاری ، شـهرسـتان مشـگین شـهر ، شـهرسـتان خلخال و اکثر مناطق کوهسـتانی آذربایجان و زنجان از مناطقی هسـتند که شـنگ در آنها در اوایل بهار می‌روید. معمولا گیاه شـنگ در نواحی گرم و دارای نقاط سایه دار و خاک های مرطوب رشد می نماید. بذر شـنگ در انواع خاک به ویژه پیت ماس قابل کاشـت می باشـد. تکثیر آن از طریق کاشـت بذر بوده، زمان کاشـت در اوایل بهار و زمان گلدهی از اواسـط بهار تا اوایل تابسـتان می باشـد. دمای مناسـب برای جوانه زنی ٢۵ درجه سـانتی گراد است. بذر در خاک نرم با عمق نیم سانتی متری کاشته می شود. این گیاه در مرحله گلدهی به کم آبی حساس می باشد. این گیاه در اواخر بهار تا اوایل تابستان گیاه به گل می رود. برخی گونه های چندساله خود علف هرز مزارع می باشند. برای خرید انواع بذر و محصولات شنگ می‌توانید به سایت پرمون طب ایرانیان مراجعه کنید.
گیاه بلوط زاگرس (Quercus brantii)
گیاه بلوط به فرم درختی و متعلق به تیره راشـیان یا Fagaceae می باشـد. این تیره شـامل ۶٠٠ گونه می باشـد. ارتفاع بلوط به ۴٠ متر نیز می رسـد. برگ های درخت بلوط اغلب متناوب با حاشـیه های دندانه دار، سـاده یا لوبدار، گلهای نر و ماده بلوط در فصـل بهار به صـورت جداگانه تشـکیل می گردند، گل های نر آن به شـکل شـاتون های آویزان و گل های ماده تبدیل به میوه ای تخم مرغی شـکل و کمی کشـیده می باشـند که قاعده آن در یک پیاله سـبز گیاهی جای دارد. میوه از نوع فندقه است. ریشه های بلوط جهت دسترسی به آب در زیر خاک کاملا گسترده شده است. برگ و پوست و میوه درخت بلوط حاوی تانن، اسید مالیک، اسید گالیک، کوئرسین، رزین و روغن است. میوه دارای ارزش غذایی بوده و از آن آرد جهت پخت نان کیک و فراورده های خوراکی اسـتفاده می‌کنند، میوه این گیاه در ابتدای رشـد به رنگ سبز است که به هنگام رسیدن به رنگ قهوهای تیره تبدیل می‌شود، از دانه و برگ این گیاه در داروسـازی، رنگرزی و همچنین چرمسـازی اسـتفاده می‌کنند. تانن موجود در میوه بلوط قابض بوده باعث تقویت مخاط معده می‌شود و در درمان زخم معده و توقف خونریزی موثر است
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه
درخت بلوط خزان پذیر و بومی مناطق معتدل تا گرمسیری می باشد. بلوط ایرانی (Quercus brantii)یا بَرودار یا بلوط زاگرس بومی کشورهای ایران، شمال عراق شرق سوریه و ترکیه می باشد. این گونه در ایران در زاگرس جنوبی کرمانشاه، کردستان، ایلام، لرستان، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس و چهارمحال و بختیاری رویش دارد. گیاه بلوط در اغلب خاک های لومی، شنی و مرطوب با زهکشی مناسب و با pH کمی اسیدی رشد مطلوب می‌کند. تکثیر درخت بلوط از طریق کاشت میوه و بذر آن انجام می‌شود، در طبیعت این کار توسط جوندگانی مانند سنجاب در زیر خاک پنهان و کاشته می شود. در فصل بهار میوه ها جوانه زده و رشد می‌کنند. جهت کاشت بلوط در فصل پاییز یا زمستان آن را در خاک سبک و حاصلخیز در حفره ای به عمق ٧ تا ٨ سانتی متری سطح خاک قرار داده و پس از پوشاندن با خاک نرم و مناسب آن را آبیاری کنید، با شروع فصل بهار میوه شروع به جوانه زنی و رشد می کند .
از نظر داشـت گیاه بلوط برای رشــد به آفتاب کامل و نیمه ســایه نیاز دارد، در غیر این صــورت موجب اختلال در شــکل گیری گل ها یا ریزش آنها شـده و نیز کاهش میوه دهی و افزایش احتمال ابتلا به آفت های قارچی می شـود. بهترین دما رشـد این گیاه صـفر تا٣٠ درجه سـانتی گراد اسـت و متحمل به سـرما و گرما می باشـد. نسـبت به خشـک‌سـالی مقاوم بوده و نیاز آبی کمی دارد. فاصـله کاشـت بین بلوط ها ۵ تا ٧ متر و فاصـله بین ردیف‌ها بین ۴ تا ۵ متر اسـت. کود دهی در سـال های اول رشـد باید از کود های سـبک باشـد در غیر این صـورت موجب سـوختن ریشـه های نازک می شـود. آبیاری پس از کوددهی به جذب مواد غذایی در ریشــه ای کمک می کند. درخت بلوط تقریبا به آفات و بیماری ها مقاوم اســت. پروانه برگ خوارسفید بلوط (Leucoma wiltshirei Collenette) مهم ترین آفتی است که موجب خشکی برگ شده و بیش از ٣٠ هزار هکتار از جنگل‌های بلوطی ایران را آلوده کرده است. برای رسیدن و برداشت میوه های بلوط حدود ۶ الی ١٨ ماه زمان لازم است.
