استان یزد در مرکز ایران قرار گرفته در حدود ۷۶٬۴۶۹ کیلومتر مربع وسعت دارد و حدود چهار و نیم درصد از کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. هرچند یزد به عنوان یکی از استان‌های کویری کشور شناخته می شود، ولی از نظر استفاده از منابع آب در کشت محصولات باغی و زراعی، عملکرد مناسبی داشته است. این استان رتبه اول و دوم کشور در تولید روناس و پسته را دارا بوده و محصولاتی مانند زعفران، بادام و میوه های هسته دار مانند زردآلو، شفتالو و نیز سنجد، خرما، محصولات گلخانه ای و گیاهان دارویی درآن کشت می شود. برای خرید خشکبار می توانید به سایت ما مراجعه کنید و اقدام به خرید حشکبار از کشاورزان سراسر ایران کنید. تاکنون تعداد زیادی از گیاهان دارویی حدود 253 گونه گیاه دارویی بومی منابع طبیعی استان یزد شناسایی شده است.
برخی از گونه های صنعتی و دارویی شامل افسنطین، آنغوزه، تاج ریزی، خرفه، اسفند، آلاله، اسفرزه، ،آویشن، بارهنگ، بذرالبنج یزدی، بادام شیرین، بادام تلخ، پنیرک ، شیرین بیان، مرزنجوش، هندوانه ابوجهل خارشتر و غیره است. عمده گیاهان دارویی بومی استان یزد شاتره، گل ختمی، گل حسرت، زیره سبز، قدومه، زیره سیاه، کاسنی، هندوانه ابوجهل، خاکشیر، بارهنگ، ریواس، مریم گلی، شکر تیغال، آنغوزه، وشاء، شیرین بیان، پنیرک خبازی، مورد، مرزنجوش، گل ماهور، کاکوتی و تاجریزی است. برای خرید گیاهان دارویی استان یزد به سایت ما مراجعه کنید.
گیاه شاهتره (Fumaria officinalis L)
شاه تره گیاهی است علقی متعلق به خانواده شقایقیان یا Papaveraceae به ارتفاع ۲۰ تا ۷۰ سانتی متر، برگ‌های با دمبرگ بلند و دارای بریدگی و برگچه‌های دندانه دار تقسیم شده دارد. گل‌های کوچک در گل آذین خوشه مانند در انتهای ساقه‌ها ظاهر می‌شود. گلها به رنگ صورتی مایل به سفید، قرمز و ارغوانی می‌باشد دارای میوه کپسول کوچک کروی شکل حاوی یک دانه است. تمامی بخش‌های گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیبات شیمیایی شاه تره شامل آلکالویید ایزوکینولین پروتوپین و آلوکریپتوپین، کربوهیدراتها، ترکیبات فنولی، فلاوونوییدها، گلیکوزیدها، ترپنوییدها، فیتواسترولها، ساپوتین، تانن، آمینواسیدها و ترکیبات دیگر می‌باشد. کلیه قسمتهای این گیاه خصوصا گلها خاصیت دارویی دارند. از خواص متعدد شاه تره به ویژه عرق آن درمان التهابات کبد کیسه صفرا، بیماری ها و حساسیت های پوستی، رفع جوش و خاصیت تب بری آن می‌باشد.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه شاهتره
خاک های متوسط لومی شنی با زهکشی مناسب و pH حدود ۶ و نیم تا ۷ و نیم جهت کاشت گیاه مناسب است. هرچند در اغلب خاکها رشد می کند. تکثیر گیاه شاه تره با بذر انجام می شود. آماده سازی کاشت از طریق کوددهی با کود پوسیده دامی، شخم عمیق و هموار کردن بستر خاک می باشد. کاشت بذر بطور مستقیم در فصل بهار در زمین در عمق نیم سانتی متری و فاصله کاشت ۳۰ سانتی متر و بلافاصله آبیاری پس از کاشت می باشد. حدود یک هفته تا یک ماه جهت جوانه زنی بذرها و دمای ۲۵ درجه سانتی گراد کافیست.
گیاه جهت رشد به آفتاب کامل با آبیاری دوبار در هفته و کوددهی حین رشد نیاز دارد. فراهم نمودن نور مستقیم، آبیاری متوسط و کوددهی از نکات مرحله داشت گیاه شاه تره است. گل دهی این گیاه از اوایل فصل بهار تا اوایل پاییز بوده و حدود سه تا سه و نیم ماه پس از رشد گیاهان آماده برداشت هستند.برای خرید بذر و محصولات شاهتره میتوانید به سایت گلانه مراجعه کنید.
گیاه افسنطین (Artemisia absinthium L)
افسنطین یا خاراگوش گیاهی است علفی، پایا، به ارتفاع ۶۰–۱۲۰ سانتیمتر متعلق به خانواده کاسنی یا Asteraceae، برگها متناوب با بریدگی های عمیق کرکدار ساقه راست و منشعب، سبز متمایل به خاکستری، گوشوارک‌دار، گلها زرد رنگ، مجتمع در گل آذین‌های کپه ای و کلاپرک و میوه فندقه تخم مرغی قهوه‌ای روشن می باشد. گل ها و شاخه های جوان این گیاه مصرف درمانی دارد. سرشاخه‌های گلدار و برگها دارویی بوده و دارای ترکیبات شیمیایی شامل لاکتونها، تانن، فنولها، رزین، اسیدهای آلی، ماده تلخ آبسینتین، ترپنوییدها و اسانس هایی مانند کاریوفیلن اکسید، سیمن، سینئول، لانسئول استات، توجون و کامفور است. افسنطین دارای خواص ضدالتهابی، ضدباکتریایی و ضدقارچی و ضدانگل بوده، مسکن التهاب و درد مفاصل و آرتروز است ولی کاربرد بطور مستقیم موجب التهاب پوست می گردد.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه افسنطین
گیاه گیاه افسنطین در مناطق معتدل و گرم و آفتابی مانند مدیترانه رویش دارد. این کیاه مقاوم به خشکی بوده در خاک‌های رسی و حاصلخیز آهکی با pH بین 6 تا 7.5 رشد می‌کند. تکثیر افسنطین از طریق رویشی یا تقسیم بوته و نیز از طریق کاشت غیرمستقیم و مستقیم بذر انجام می‌گیرد. در روش کاشت بذر، پس از کاشت بذور در اوایل بهار در خزانه هوای آزاد و آبیاری منظم، نشاها را در فصل پاییز به زمین اصلی منتقل می شوند و بلافاصله آبیاری می گردند. جهت تقسیم بوته‌ها در اوایل بهار، پس از خارج کردن بوته‌های سه ساله سالم از خاک و تقسیم آنها به حدود ۱۰ بوته مجدد در زمین کشت می کنند. فاصله ردیف‌های کاشت ۶۰ و فاصله بوته ۴۰ سانتیمتر مناسب است. از مراحل داشت افزودن کود به ویژه کود دامی پوسیده در پاییز و در سالهای بعد اضافه کردن کودهای شیمیایی باید لحاظ شود. افسنطین به دلیل تحمل خشکی قابل کشت بصورت دیم بوده و نیاز به آبیاری متوسط دارد. دوره گلدهی اوایل خرداد ماه تا اواخر مرداد ماه می‌باشد. برداشت از اوایل خرداد ماه تا اوایل پاییز در سال اول کشت یکبار و در سالهای بعد تا سه بار از فاصله نیم متری زمین انجام می‌شود. برای خرید بذر و محصولات افسنطین میتوانید به سایت گلانه مراجعه کنید.
گیاه تاجریزی (Solanum nigrum L)
گیاه تاجریزی یکساله، علفی، گاه چند ساله یا درختچه ای متعلق به خانواده بادمجانیان یا Solanaceae، به ارتفاع ۱۰ تا ۱۰۰ سانتی متر، ساقه ها کرک دار یا بدون کرک، بافت زبر، برگ ها بیضی شکل بوده و بطور متناوب روی ساقه قرار گرفته‌اند.ریشه مخروطی با ریشه های فرعی، گل ها ستاره ای شکل به رنگ سفید و به شکل خوشه ای بوده و ۵ گلبرگ دارند. میوه های کروی شکل و در گونه های رنگ ها متفاوت اغلب به هنگام رسیدن به رنگ ارغوانی مایل به سیاه درآمده و حاوی دانه‌های ریز است. گیاه تاجریزی به ویژه در بخش رویشی حاوی ترکیباتی مانند ساپونین های استروئیدی، آلکالوئیدهای استروئیدی، سولانین A، سولاسونین و سولامارگین، فلاوونوئیدها، کامفرول، اپی‌ژنین، کومارین، لیگنین، اسیدهای آلی، روغن های فرار، پلی ساکارید و ترکیبات دیگر می‌باشد. تاجریزی در درمان سرفه، ناراحتی های تنفسی، رفع تب، کاهش دردهای اسکلتی نقش دارد. به دلیل سولانین و گلیکوآلکالوییدها دارای خاصیت مخدر می‌باشد و در صنایع داروسازی کاربرد دارد.
نکات مربوط به نیازهای اکولوژیکی، کاشت و نگهداری گیاه تاجریزی
گیاه تاجریزی بومی آسیا، اروپا، استرالیا و امریکا و افریقا بوده در ایران در مناطق شمالی و جنوبی یافت می‌شود. گیاه در طول رشد خود به نور کافی نیاز دارد. خاک مناسب جهت رشد تاجریزی خاک های سبک و متوسط با pH حدود ۵ و نیم تا ۶ و نیم است. آماده سازی خاک جهت کاشت شامل شخم عمیق و کوددهی در پاییز و تسطیح و هموارسازی زمین در اسفندماه و نیز افزودن کودازته در بهار است. تکثیر گیاه به دو طریق کاشت مستقیم و غیرمستقیم بذر انجام می‌شود. به دلیل رشد کند گیاهچه ها و فزونی علف‌های هرز در زمین در فصل بهار، روش کاشت مستقیم متداول نیست. روش غیرمستقیم با کاشت بذور در خزانه زیر پلاستیک در عمق ۱۰ میلی متر و انتقال نشاهای حدودا دوماهه به زمین اصلی انجام می‌شود. فاصله ردیف ۳۰ سانتیمتر و فاصله بوته ۱۰ سانتیمتر در مرحله کاشت مناسب است. عملیات داشت شامل آبیاری منظم به ویژه در مرحله انتقال نشاها به زمین اصلی و بعد از اولین برداشت، افزودن مناسب کودهای آلی بویژه کود ازته در بهار و فسفر و پتاس در پاییز و مبارزه با علف‌های هرز توسط علف‌کش های مناسب می‌باشد.
با افزایش سن گیاه نیاز آبی کاهش پیدا می‌کند. با این وجود خشکی زیاد عملکرد گیاه را کاهش می‌دهد. به نور کامل نیاز داشته و به سرما حساس است. از بیماری های رایج تاجریزی حمله سوسک‌های کلرادو، بیماری‌های قارچی مانند پوسیدگی ریشه فیتوفتورایی را می‌توان نام برد که با سموم مناسب قابل کنترل هستند. در کل طول سال بویژه اواخر بهار تا اواخر تابستان گیاه گل می دهد و بهتر است برداشت در اواخر شهریور از فاصله ۳۰ سانتی متری سطح زمین انجام شود. برداشت اول اواخر تیر و برداشت آخر در اواخر تابستان مناسب است. گیاهان پس از برداشت تقسیم و به دلیل دارا بودن آلکالویید در دماهای بالا خشک، بذرها خارج و سپس بسته بندی می‌شوند. برای خرید بذر و محصولات تاجریزی میتوانید به سایت گلانه مراجعه کنید.
